رستا یار پارسا
مشاوره مدیریت و حسابداری مدیریت
09228176990
تماس از 8 صبح تا 6بعدازظهر

آشنایی با انواع شرکت ها و روش ایجاد آن ها

Parastoo
مشاوره مدیریت
6 دیدگاه

در فرهنگ لغت “شرکت” به معنی شریک شدن ، انبار و همدست شدن با یکدیگر در کاری آمده است. در قانون تجارت، اصطلاح “شرکت” تعریف نشده است. بنابر این جهت ارائه تعریف شرکت، از قانون مدنی استفاده می شود. بر اساس ماده 571 قانون مدنی، شرکت بصورت زیر تعریف شده است:
(شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیئ واحد به نحوه اشاعه) از تعریف فوق استنباط می شود که به محض اینکه حق و حقوق چند نفر مالک (حداقل دو نفر ) در یک شیئ واحد جمع گردد و مالکین مذکوردر آن شیئ حق وحقوق مشترک پیدا کنند، شرکت ایجاد می شود. نکته اساسی این است که حق و حقوق مالکین یاد شده در شیئ مورد نظربه نحواشاعه و پراکنده می باشد. یعنی قسمت خاصی از شیئ تعلق ندارد. بلکه کلیه مالکین در جزء جزء شیئ مورد نظر به نحو مشاع دارای حق و حقوق هستند. به عنوان مثال، در صورتیکه دو نفر با سرمایه گذاری مساوی یک دستگاه کامیون خریداری نمایند و هر یک مالک سه دانگ مشاع از کامیون مذکور گردند، یک شرکت ایجاد شده است.

روش های ایجاد شرکت

بر اساس ماده 572 قانون مدنی، شرکت به دو شکل ممکن است ایجاد گردد:

1) شرکت اختیاری

شرکتی است که با اراده و اختیار شرکاء ایجاد می گردد. مثل خرید یک کامیون با سرمایه گذاری مشترک توسط دو نفر. ماده 573 قانون مدنی شرکت اختیاری را چنین تعریف می نماید:
(شرکت اختیاری یا در نتیجه عقدی از عقود حاصل می شود، یا در نتیجه عمل شرکاء از قبیل مزج اختیاری یا قبول مالی مشاعا در ازاء عمل چند نفر و نحوه اینها).

2) شرکت قهری

شرکتی است که خارج از اراده و اختیار شرکاء ایجاد می شود. مثل اجتماع حقوق وراث در ماتریک متوفی. ماده 574 قانون مدنی شرکت قهری را چنین تعریف می نماید:
شرکت قهری اجتماع حقوق مالکین است که در نتیجه امتزاج با ارث حاصل می شود>

اشخاص حقوقی

براساس مواد 956 الی959 قانون مدنی، هر انسانی دارای حقوقی است که از آن بهره مند می شود و تکالیفی دارد که باید انجام دهد. بنابر این هر انسانی یک شخصیتی دارد که < شخصیت حقیقی> نامیده می شود. بطور کلی برای غیر انسان نه حقی می توان قائل شد و نه تکلیفی برقرار نمود. ولی در بعضی از موارد به علل خاصی عدهای از مردم برای منظور معینی اجتماع نموده و شخصیتی به وجود می آورند که بستگی به شخصیت هیچکدام از تشکیل دهندگان ندارد ولی در نظر قانون دارای حقوق و تکالیفی است که چنین شخصیتی را “شخصیت حقوقی” می گویند.
براساس قانون، شخصیت حقوقی دارای اسم و شخصیت فرضی مستقلی است و حقوق و وظایف آن از حقوق و وظایف تشکیل دهندگان آن جدا است. بر اساس ماده 588 قانون تجارت، شخص حقوقی می تواند دارای کلیه حقوق و تکالیفی شود که قانون برای افراد قائل است، مگر حقوق و وظایفی که بالطبیعه فقط انسان ممکن است دارای آن باشد. مانند حقوق و وظایف ابوت، نبوت و امثال ذالک.
بر اساس قانون تجارت، اشخاص حقوقی به سه گروه زیر تقسیم می شوند:
1) کلیه شرکتهایی تجاری مذکور در قانون تجارت ( ماده 583 ق. ت. )
2) تشکیلات و موسساتی که برای مقاصد غیرتجاری تاسیس شده یا بشوند، از تاریخ ثبت دراداره ثبت شرکتها (ماده 584 ق.ت. )
3) موسسات وتشکیلات دولتی و بلدی به محض ایجاد و بدون احتیاج به ثبت ( ماده 587 ق.ث. ).

ثبت انواع شرکت

شرکتهای تجاری

بر اساس ماده 583 قانون تجارت، کلیه شرکتهای تجاری مذکور در قانون یاد شده، شخصیت حقوقی دارند. بنابر این شرکتهای تجاری که جزء اشخاص حقوقی تلقی می شوند، دارای کلیه حقوق و وظایفی هستند که قانون تجارت برای تجار مشخص کرده است. شرکتهای تجاری شرکتهایی هستند که بر اساس مواد 1 الی 5 قانون تجارت به امور تجاری اشتغال داشته باشند.

بر اساس ماده 2 قانون تجارت، معاملات تجاری به شرح زیر می باشد:
1) خرید یا تحصیل هر نوع مال منقول به قصد فروش یا اعم از اینکه تصرفاتی در آن شده یا نشده باشد.
2) تصدی به حمل ونقل از راه خشگی یا اب یا هوا به هر نحویکه باشد.
3) هرقسم عملیات دلالی یا حق العمل کاری (کمسیون) و یا عاملی و همچنین تصدی به هر نوع تاسیساتی که برای انجام بعضی امور ایجاد می شود. از قبیل تسهیل معاملات ملکی یا پیدا کردن خدمه یا تهیه و رساندن ملزومات و غیره.
4) تاسیس و به کار انداختن هر قسم کارخانه مشروط براینکه برای رفع حوائج شخصی نباشد.
5) تصدی به عملیات حراجی.
6) تصدی به هر قسم نمایشگاههای عمومی .
7) هرقسم عملیات صرافی و بانکی.
8) عملیات برواتی اعم از اینکه بین تاجر یا غیر تاجر باشد.
9) عملیات بیمه بحری وغیره بحری.
10) کشتی سازی وخرید و فروش کشتی و کشتیرانی داخلی یا خارجی و معاملات راجعه به آنها.

براساس ماده 3 قانون تجارت، معاملات زیر به اعتبارتاجر بودن متاملین یا یکی از آنها تجاری محسوب می شود:
1) کلیه معاملات بین تجار و کسبه و صرافان و بانکها.
2) کلیه معاملاتی که تاجر وغیر تاجر برای حوائج تجارتی خود می نمایند.
3) کلیه معاملاتی که اجزاء یا خدمه یا شاگرد تاجر برای امور تجارتی ارباب خود می نماید.
4) کلیه معاملات شرکتهای تجارتی.
بر اساس ماده 4 قانون تجارت، معاملات غیر منقول به هیچ وجه تجارتی محسوب نمی شود.
براساس ماده 5 قانون تجارت ، کلیه معاملات تجار، تجاری محسوب می شود، مگر اینکه ثابت شود معامله مربوط به امو تجارتی نیست.

انواع شرکتهای تجاری

براساس ماده 20 قانون تجارت،شرکتهای تجاری به هفت قسم تقسیم می شوند:
1) شرکت سهامی
2) شرکت با مسولیت محدود
3) شرکت تضامنی
4) شرکت مختلط غیر سهامی
5) شرکت نسبی
6) شرکت تعاونی تولید و مصرف

شرکت سهامی

شرکت سهامی

شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست ( ماده 1 ل.ا.ق.ق.). بر اساس قانون تجارت، در شرکتهای سهامی کل سرمایه شرکت به یک سری قطعات مساوی تقسیم می شود که هر یک سهم نامیده می شود.به عنوان مثال اگر سرمایه شرکت آلفا 10000000 ریال منقسم به 10000 سهم 1000 ریالی و آقای الف 100 سهم از سهام این شرکت باشد، مسئولیت آقای الف برابر مبلغ اسمی سهام ایشان یعنی 100000 ریال (100*1000) می باشد.

شرکت با مسئولیت محدود

شرکت بامسئولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده وهر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسم شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است ( ماده 94 ق.ت.). بر اساس این تعریف، در صورتی که سرمایه آقای الف در شرکت با مسئولیت محدود آلفا مبلغ 2000000 ریال از کل 10000000 ریال سرما یه شرکت باشد، آقای الف فقط تا میزان 2000000 ریال در قبال بدهیهای شرکت مسئولیت دارد.

شرکت تضامنی

شرکت تضامنی، شرکتی است که در تحت اسم مخصوص برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود. اگر دارائی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد، هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است. هر قراری که بین شرکاء برخلاف این ترتیب داده شده باشد، در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود ( ماده 116 ق.ت.). بنابر این در شرکتهای تضامنی مسئولیت شرکاء در قبال کلیه بدهیهای شرکت مسئول می باشد.

شرکت مختلط غیر سهامی

شرکت مختلط غیر سهامی، شرکتی است که برای امور تجاری در تحت اسم مخصوص بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود. شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه برداراییهای شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود، کسی است که مسئولیت او فقط میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارنده یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت “شرکت مختلط” و لااقل اسم یکی از شرکاء ضامن قید شود (ماده 141 ق.ت.). براساس این تعریف می توان گفت، این نوع شرکت ترکیبی از شرکت تضامنی و شرکت با مسئولیت محدود می باشد. به طوری که مسئولیت شرکاء ضامن در قبال بدهیهای شرکت همانند مسئولیت شرکاء در شرکتهای تضامنی نا محدود؛ ولی مسئولیت شرکاء با مسئولیت محدود در قبال بدهیهای شرکت، همانند شرکتهای با مسئولیت محدود تا میزان سرمایه آنها است.

شرکت های مختلط سهامی

شرکتهای مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکاء سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود. شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام مساوی القیمه در آمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند. شریک ضامن کسی است که سرمایه اوبه صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر داراییهای شرکت پیدا شود.در صورت تعدد شرکاء ضامن، مسئولیت آنها در مقابل طلبکارانو روابط آنها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود
( ماده 162.ق.ت.). براساس این تعریف می توان گفت، این نوع شرکت ترکیبی ازشرکت تضامنی وشرکت سهامی می باشد. به طوری که مسئولیت شرکاء ضامن در قبال بدهیهای شرکت همانند مسئولیت شرکاء در شرکت تضامنی نا محدود، ولی مسئولیت شرکاء سهامی در قبال بدهی های شرکت همانند مسئولیت سهامداران در شرکت سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست.

شرکت نسبی

شرکت نسبی، شرکتی است که برای امور تجاری در تحت اسم مخصوص بین یک یا چند نفر تشکیل و مسئ.لی هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای که در شرکت گذاشته است (ماده 183 ق.ت.).براساس این تعریف، در صورتیکه سرمایه آقای الف در شرکت نسبی الفا 2000000 ریال از کل 100000000 ریال سرمایه شرکت باشد، آقای الف در قبال 20./. بدهیهای شرکت مسئول می باشد.

شرکت تعاونی

تعاونیهای تولید، شامل تعاونیهایی است که در مورد امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمرانشهری و روستایی و عشایری و نظایر آنها فعالیت می نمایند (ماده 26 قانون تعاون ).
تعاونیهای توزیع (مصرف) عبارتند از تعاونیهایی که نیاز مشاغل تولیدی و یا با مصرف کنندگان عضوخود را در چهارچوب مصالح عمومی وبه منظورکاهش هزینه ها و قیمتها تامین می نمایند ( ماده قانون 27 قانون تعاون )
بر اساس ماده 23 قانون بخش تعاونی، مسئولیت مالی اعضاء در شرکتهای تعاونی محدود به میزان سهم آنان می باشد، مگر انکه در قرارداد ترتیب دیگری شرط شده باشد.

شرکت تعاونی انواع شرکت تجاری

با توجه به تعاریف فوق، مشخص می شود که تفاوتهایی اساسی در هفت نوع شرکت فوق، در میزان مسئولیت شرکاء در قبال اشخاص ثالث اعتبار شرکاء و روابط بین آنها می باشد. براساس این تفاوتها، شرکتها را به چهار گروه شرکتهای سرمایه ای، شرکتهای ضمانتی، شرکتهای مختلط، و شرکتهای کمیتی می توان تقسیم نمود.

طبقه بندی شرکتها براساس مسئولیت و روابط بین شرکاء

براساس میزان مسئولیت شرکاء و روابط بین آنها، شرکتهای هفتگانه مذکور در ماده 20 قانون تجارت را به چهار گروه زیر می توان تقسیم کرد:

1 ) شرکتهای سرمایه ای:

شرکتهایی هستند که مسئولیت شرکاء در قبال بدهیهای شرکت برابر با مبلغ سرمایه آنهاست و بیش ازمبلغ مذکوردر قبال بدهیها وتعهدات شرکت مسئولیت ندارند. در این گونه شرکتها، سرمایه شرکاء از اهمیت اساسی برخورداراست.این گروه از شرکتها شامل شرکتهای سهامی و با مسئولیت محدود هستند.

2)شرکتهای ضمانتی:

شرکتهایی هستند که مسئولیت شرکاء در قبال بدهیها نامحدود است. یعنی شرکاء در قبال بدهیهای شرکت مسئولیت شخصی دارند و در صورتی که دارائیها شرکت جهت پرداخت بدهیهای آن کافی نباشد، شرکاء باید از محل دارائیهای شخصی خود بدهیهای شرکت را پرداخت نمایند.در این گونه شرکتها، شخصیت شرکاء و روابط بین آنها ازاهمیت اساسی برخوردار است .این گروه از شرکتها شامل شرکتهای تضامنی ونسبی می شوند.

3 ) شرکتهای مختلط

اینگونه شرکتها در واقع ترکیبی از شرکتهای سرمایه ای و ضمانتی هستند. یعنی مسئولیت بعضی از شرکاء محدود به سرمایه آنها است (شرکاء سهامی و با مسئولیت محدود ) و مسئولیت دیگر از شرکاء نامحدود است ( شرکاء ضامن ). این گروه از شرکتها شامل شرکتهای مختلط سهامی و مختلت غیر سهامی هستند.

4 ) شرکتهای کمیتی:

شرکتهای هستند که تعداد شرکاء در آنها دخالت داشته و از اهمیت خاصی برخوردار است. مثل شرکتهای تعاونی.

ثبت شرکت و انواع شرکت تجاری

طبقه بندی شرکتها براساس نحوه حسابداری

با توجه به اینکه نحو حسابداری در برخی از شرکتهای هفت گانه مذکور در ماده 20 قانون تجارت با هم مشابه می باشد. براساس نحوه عمل حابداری، شرکتها را به دو گروه می توان تقسیم نمود:

الف) شرکتهای غیر سهامی:

این گروه که نحوه عمل حسابداری آنها تا حدود زیادی یکسان می باشد، شامل شرکتهای زیر می شود:
1) شرکت تضامنی
2) شرکت با مسئولیت محدود
3) شرکت مختلط غیر سهامی
4) شرکت نسبی

ب) شرکتهای سهامی:

نحوه عمل حسابداری آنها تا حدود زیادی یکسان می باشد

مقاله در یک نگاه (کلیک کنید)

دسته‌ها
نوشته‌های تازه

Related Posts

6 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

فهرست