چگونه اظهارنامه مالیاتی تهیه کنیم

اظهارنامه مالیاتی در هر دو حالت ،خوداظهاری یا حالتی  که خود سازمان امور مالیاتی در اختیار مودیان قرار دهد، کارنامه مالی است که همه ساله، اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، به منظور محاسبه مالیات خود، به سازمان مالیاتی تقدیم می کنند و اکنون، با خود اظهاری الکترونیکی، فرآیند ها تحت سامانه متمرکز انجام می شود.

مالیات چیست و چرا باید مالیات بدهیم؟

مالیات  به زبان ساده در واقع انتقال بخشی از درآمد‌های جامعه به دولت یا بخشی از سود فعالیت‌های اقتصادی است که نصیب دولت می‌شود، زیرا ابزار و امکانات دست یابی به درآمد و سود‌ها را دولت فراهم ساخته ‌است.
مالیات سهمی است که به موجب اصل تعاون ملی و بر وفق مقررات، هر یک از سکنه کشور موظف است از ثروت و درآمد خود به منظور تامین هزینه‌های عمومی و حفظ منافع اقتصادی یا سیاسی یا اجتماعی کشور با توجه به میزان قدرت و توانایی خود به دولت پرداخت نماید.
شیوه‌ی محاسبه‌ی مالیات در ایران به دو صورت علی‌الرأس و خوداظهاری است. امروزه نظام‌های مالیاتی پیشرفته تمایل دارند به جای شیوه‌ی علی‌الرأس که در آن مأموران اداره‌ی مالیات به تعیین میزان مالیات می‌پردازند، خوداظهاری را جایگزین کنند. خوداظهاری به این معناست که شخص حقیقی یا حقوقی اعلام می‌کند که در سالِ مالیاتی خود به چه میزان سود داشته و به چه میزان باید مالیات پرداخت کند.
حال در اینجا با چند سؤال مواجه می‌شویم اول اینکه سال مالیاتی چیست؟ دوم اینکه چه کسانی موظف به تنظیم اظهارنامه‌ مالیاتی هستند؟ و به علاوه نحوه‌ی تنظیم و تسلیم اظهارنامه‌ مالیاتی به چه صورت است؟ پس از پاسخ به سؤالات فوق به بیان این نکته می‌پردازیم که در صورت عدم تنظیم اظهارنامه‌ مالیاتی یا عدم ارسال آن تکلیف چیست؟

تهیه اظهارنامه مالیاتی

مالیات‌ها یا به شکل  مستقیم  یا  غیر مستقیم اعمال میشود..در مالیات‌های مستقیم درآمد و دارایی در نظر گرفته می شود و در مالیات غیر مستقیم به موضوع مصرف و محدود کردن واردات بیشتر اشاره می شود.

1. مالیات‌های مستقیم

در مقررات مالیاتی، مالیات‌های مستقیم در دو حالت مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی محاسبه می‌شوند. مالیات بر درآمد در واقع آن است که هنگام دریافت هرنوع درآمدی (شامل حقوق، املاک، کشاورزی و…) مبلغی به عنوان مالیات از آن کسر می‌شود و مبلغی که تحت عنوان درآمد به دست شما می‌رسد، با کسر مالیات است. مالیات بر دارایی مانند املاک و مستغلات، مالیات بر ارث، حق تمبر و …. نیز به صورت سالانه بر تمام دارایی‌های یک فرد وارد می‌شود.

2.مالیات‌های غیر مستقیم

رایج‌ترین نوع مالیات غیر مستقیم مالیات بر مصرف است که هنگام خرید کالاها و محصولات آن را می‌پردازیم. از انواع دیگر مالیات‌های غیرمستقیم مالیات بر ارزش افزدوه و مالیات‌های گمرکی است. برای محدود کردن واردات و تقویت تولید داخلی برخی مالیات‌های سنگین بر کالاهای گمرکی وارد می‌شود.

منابع مالیاتی در ایران

منابع مالیاتی در ایران به دو دسته تقسیم می شوند که دسته اول مالیات بر دارایی است که اساس و مبنای آن، ثروت مؤدی (مسئول پرداخت مالیات) در نظر گرفته می شود. مهمترین نوع مالیات بر دارایی که حتما شما هم نام آن را شنیده‌اید، مالیات بر ارث است. دسته ی دیگر مالیات بر درآمد است که درآمد افراد و شرکت‌ها (و نه ثروت آنها) مبنای مالیات است. شاید بتوان گفت که مالیات بر درآمد اشخاص مهم¬‌ترین نوع مالیات است.

مالیات بر دارایی

• مالیات بر ارث:

اگر در نتیجه فوت شخصی اموالی از متوفی باقی بماند به شرح زیر در ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات خواهد بود. اموالی که مطابق ماده ۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات بر ارث هستند عبارتند از کلیه ماترک متوفی در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیر منقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی پس از کسر هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قوانین شرعی و دیون محقق متوفی.

• حق تمبر:

گرفتن مالیات از طریق الصاق و ابطال تمبر بر روی اسناد، اوراق و مدارک یکی دیگر از شیوه‌های اخذ مالیات است. در این روش هم به اسناد و مدارک مربوط اعتبار قانونی و رسمی داده می شود و هم درآمدی نصیب دولت می گردد. در این روش وجهی که به عنوان مالیات حق تمبر اخذ می شود مستقیما از خود مودی وصول نمی گردد به عنوان مثال بانک در موقع چاپ برای هر برگ چک مبلغ دویست ریال به حساب خزانه واریز می کند و سپس آن را از مشتری وصول می نماید لذا مالیات حق تمبر در واقع نوعی مالیات غیر مستقیم است.

مالیات بر درآمد

• مالیات بر درآمد املاک:

 مالیاتی  که از درآمد املاک یعنی از درآمد ناشی از واگذاری حقوق اشخاص نسبت به املاک خود در ایران وصول می گردد مالیات بر درآمد املاک است. واگذاری حقوق نسبت به املاک ممکن است به صورت انتقال حقوق مربوط به عین، منافع، حق کسب و پیشه یا رهن باشد.

• مالیات بر درآمد حقوق:

درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر اعم از حقیقی یا حقوقی در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیر نقد تحصیل می کند مشمول مالیات بر درآمد حقوق است.

• مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی:

مطابق ماده ۱۰۵ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیمجمع درآمد شرکت‌ها و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می شود مشمول مالیات می گردد. تشخیص درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی به دو طریق صورت می گیرد یکی از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی و دیگری به شیوه علی الراس می باشد.

سال مالیاتی چیست؟

سال مالیاتی برطبق ماده ۱۵۵ قانون مالیات‌های مستقیم  عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می شود لکن در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آن‌ها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی کند درآمد سال مالی آن‌ها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می گیرد و موعد تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آن‌ها چهار ماه شمسی پس از سال مالی می باشد.

افرادی هستند  که سال مالی و سال مالیاتی را یکسان میدانند  درحالی که سال مالی آغاز و پایان یک سال شمسی است که در اساسنامه مشخص می‌شود. مثلا ممکن است شرکتی سال مالی خود را خردادماه قرار بدهد. در حالی که سال مالیاتی توسط اداره مالیات اعلام می‌شود.
نکته قابل توجه این‌جاست که در صورتی که سال مالی یک شرکت با سال مالیاتی تطابق نداشته باشد، درآمد سال مالی آن‌ها به جای سال مالیاتی مبنای تعیین مالیات قرار می‌گیرد. مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی و تکمیل آن در پایگاه اینترنتی سازمان امور اقتصادی و دارایی حداکثر تا پایان چهارماه شمسی پس از پایان سال مالی است. (تا ۳۱ تیرماه)

اظهارنامه مالیاتی چیست؟ چه زمانی باید آن را تکمیل کرد؟

قبلا اشاره کردیم که یک نوع از مالیات، مالیات بر درآمد است. شرکت‌ها و تاجران حقیقی در پایان هرسال مالی باید میزان سود و زیان، هزینه‌ها، استهلاک و… را به اداره مالیاتی اعلام کنند تا میزان مالیات پرداختی ‌آن‌ها مشخص شود. تاجران این اطلاعات را باید در اظهارنامه مالیاتی اعلام کنند. در صورتی که افراد یا شرکت‌ها این مبالغ سود و زیان را اعلام نکنند، مبلغ مالیات توسط ممیزین اداره مالیات تعیین می‌شود و پرداخت این مبلغ توسط مودیان، ضروری است.
از آن‌جا که تاجران به هزینه‌ها و سود و زیان خود آگاه‌تر هستند، توصیه می‌شود حتما در زمان مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل و ارسال کنید. نکته مهم درخصوص اظهارنامه مالیاتی ۹۸ این‌جاست که اشخاص حقیقی تا پایان خردادماه ۹۸ فرصت دارند اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال مالی ۹۷ را تکمیل کرده و ارسال نمایند. پس نتیجه می گیریم که اظهارنامه مالیاتی کارنامه مالی است که همه ساله، اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، به منظور محاسبه مالیات خود، به سازمان مالیاتی تقدیم می کنند و اکنون، با خود اظهاری الکترونیکی، فرآیند‌ها تحت سامانه متمرکز انجام می شود.

چه اشخاصی حقیقی و حقوقی موظف به ارائه اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی هستند؟

• کلیه شخصیت‌های حقیقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند.
• کلیه شخصیت‌های حقوقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند (مثل ناشران).
• کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی که در خارج از کشور مشغول به کار هستند.
• کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که خارج از کشور اقامت دارند اما درآمد ‌آن‌ها از داخل ایران است.
• کلیه اتباع غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) که در ایران، درآمد دارند، مشمول مالیات هستند.

چه اشخاصی ملزم به تسلیم اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی نیستند؟

• شهرداری‌ها و سازمان‌های زیر مجموعه در ۳۱ استان کشور
• کلیه سازمان‌ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می کنند
• کلیه موسسات و وزارت خانه‌ها
• کارگران، صیادان، عشایر، شرکت‌های تعاونی دانش آموزی و دانشجویان

خود اظهاری چیست؟

خوداظهاری در معنای کلی روشی است که از طریق آن مودی، اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام می‌کند  زیرا مؤدی دقیق تر از هرکس دیگری از میزان دارایی و درآمد خود اطلاع دارد بنابراین اظهار مالیات به وسیله مؤدی و همکاری او با اداره دارایی، تشخیص و ارزیابی مالیات را آسان تر می کند. اظهار مالیات از طرف مودی به وسیله تسلیم اظهارنامه صورت می گیرد.

در واقع اظهارنامه فرم چاپی مخصوصی است که از طرف وزارت اقتصادی و دارایی تهیه و در اختیار مودیان قرار می گیرد. تسلیم اظهارنامه از نظر قانونی برای مودیان یک تکلیف است افراد باید با داشتن کد اقتصادی ۱۶ رقمی اطلاعات خود را از طریق پیش ثبت نام در سامانه مالیاتی وارد کرده و اقدام به گرفتن اظهار نامه مالیاتی نمایند.
در این روش اشخاص حقیقی یا حقوقی باید میزان مالیات خود را بدون دخالت ممیزین و کارشناسان سازمان امور مالیاتی به صورت واضح بیان کنند به گونه ای که هیچ گونه شک و شبهه ای در آن وجود نداشته باشد. کارشناسان سازمان امور مالیاتی پس از بررسی مدارک ارسالی توسط شخص حقیقی یا حقوقی و اطمینان از صحت مدارک ارسالی و عدم تخلف از قوانین مالیاتی مالیات اعلام شده را می پذیرند و همان مقدار پرداخت مالیات برای شخص منظور می گردد.

 

تهیه اظهارنامه مالیاتی

تشریفات اخذ مالیات از طریق خوداظهاری

اظهار نامه مالیاتی در روش خود اظهاری، باید اشخاص حقیقی یا حقوقی، میزان مالیات خود را بدون دخالت ممیزین و کارشناسان مالیاتی، به صورت واضح بیان کنند و هیچ گونه شک و شبهه ای در آن وجود نداشته باشد. کارشناسان سازمان امور مالیاتی پس از بررسی مدارک ارسالی توسط شخص حقیقی یا حقوقی و اطمینان از صحت مدارک ارسالی و عدم تخلف از قوانین، مالیات اعلام شده را پذیرفته و به همان مقدار پرداخت مالیات برای شخص منظور می گردد.

1. رسیدگی به اسناد و مدارک مودی

مطابق ماده ۲۲۹ قانون مالیات‌های مستقیم مامورین تشخیص می توانند برای رسیدگی به اظهار نامه یا تشخیص هر گونه درآمد مودی به کلیه دفاتر و اسناد و مدارک مربوط مراجعه و رسیدگی نمایند و مودی مکلف به ارائه و تسلیم ‌آن‌ها می باشد و در غیر این صورت بعداً به نفع او در امور مالیاتی آن سال قابل استناد نخواهد بود.

2. تحقیق و رسیدگی به اسنادی که نزد اشخاص ثالث (اشخاص حقوق خصوصی) است

مطابق ماده ۲۳۰ قانون مالیات‌های مستقیم اشخاص ثالث که مدارک و اسناد حاکی از تحصیل درآمد نزد ‌آن‌ها موجود است با مراجعه مامورین تشخیص باید اسناد و مدارک مزبور را به ‌آن‌ها تسلیم نمایند. منظور از اشخاص ثالث کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی حقوق خصوصی غیر از مودی و مأمور مالیاتی به عنوان دو شخص طرف قضیه است. چنانچه اشخاص ثالث از ارائه اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به مودی و درآمد او خودداری نمایند مسئول جبران خسارات وارده به دولت بوده و از طریق دادستان کل کشور مکلف به ارائه اسناد و اطلاعات خواهند شد.

3. تحقیق از طریق تحصیل اطلاعات از دوایر دولتی

در مواردی که ادارات امور مالیاتی کتبا از وزارت خانه‌ها و موسسات دولتی، شرکت‌های دولتی، نهادهای انقلابی، شهرداری‌ها و سایر موسسات عمومی غیر دولتی اطلاعات و اسناد لازم را در زمینه فعالیت و معاملات و درآمد مودی بخواهند مراجع مذکور مکلفند رونوشت گواهی شده اسناد مربوط و هرگونه اطلاعات لازم را در اختیار آنان بگذارند.

 
تهیه اظهارنامه مالیاتی

Related Posts

12 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

فهرست